Branża TSL po otwarciu granic i uwolnieniu działalności gospodarczej przeżyła prawdziwy rozkwit. Powstały tysiące firm, które zaczęły działać w transporcie, spedycji i logistyce. Co istotne, swoją działalność realizują nie tylko na rynku krajowym, ale także międzynarodowym, co oznaczało podjęcie współprac z wieloma nowymi kontrahentami. W zdecydowanej większości przypadków płacą oni swoje faktury terminowo, ale zdarza się również, że dłużnik zwleka z zapłatą nawet przez kilka miesięcy. Co w takim przypadku zrobić? Jak wygląda windykacja należności w branży transportowej przez kancelarię? Czy przedsiębiorca może liczyć na szybkie rozwiązanie problemu, czy musi iść do sądu?
Problemy dużych i małych firm transportowych ze opłacaniem faktur
Z reguły terminy płatności zobowiązań w branży transportowej są dłuższe niż w innych sektorach gospodarki. Nie oznacza to jednak, że przewoźnicy często mają opóźnienia w zapłacie zobowiązań względem innych podmiotów lub ich w ogóle nie spłacają. Można powiedzieć, że jest to normalne zjawisko w branży TSL, które jednak nie powinno mieć miejsca. Dlaczego? Otóż taki stan rzeczy może doprowadzić do problemów z płynnością finansową firm transportowych, a nawet do ich bankructwa i zamknięcia.
Opóźnienia w płatnościach dotykają wszystkich graczy na rynku transportowym, niezależnie od ich wielkości — od dużych korporacji, przez średnie spółki, po jednoosobowe działalności gospodarcze. Oczywiście, nie można tego też uogólnia, ponieważ nie wszystkie przedsiębiorstwa borykają się z takimi problemami. Często opóźnienia w płatnościach za faktury wynikają ze społecznego przyzwolenia na takie działanie. Dość powiedzieć, że jest to nawet bardzo mocno zakorzenione w polskiej kulturze biznesowej. Dlatego też już na etapie wyboru kontrahenta należy zrobić wszystko, aby zminimalizować jak najbardziej ryzyko pojawienia się braku płatności za usługi transportowe w określonym terminie. Jakie kroki można podjąć?
Dokładna weryfikacja kontrahenta
W obecnych czasach weryfikacja potencjalnych partnerów biznesowych nie stanowi większego problemu. Wszystkie podstawowe informacje można znaleźć między innymi w Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej lub w Krajowym Rejestrze Sądowym. Warto dodatkowo sprawdzić potencjalnego partnera biznesowego w Biurze Informacji Gospodarczej oraz zweryfikować, czy nie widnieje na listach Rejestru Dłużników Niewypłacalnych. Niekiedy można również pozyskać wiele interesujących informacji od innych firm, które już wcześniej współpracowały lub współpracują z danym kontrahentem.
Przewoźnicy często korzystają z giełd transportowych, które ułatwiają nawiązywanie kontaktów biznesowych. Właściciele i administratorzy giełd dokładają starań, aby ich platformy były bezpieczne i wolne od nieuczciwych kontrahentów. Aby korzystać z giełdy transportowej, należy spełnić określone wymagania. Wśród nich znajduje się między innymi staż na rynku, czy też pozytywne opinie od innych firm, dla których realizowane były wcześniej zlecenia.
Oczywiście, to w żadnym wypadku nie zwalnia przewoźników z tego, żeby zachowali należytą ostrożność. Powinni oni dokładnie zweryfikować wszystkie opinie o potencjalnym partnerze biznesowym, które zostały wystawione przez innych użytkowników giełdy transportowej. Jeżeli platforma zrzeszająca przewoźników i zleceniodawców pozwala zweryfikować wiarygodność finansową danego podmiotu, to warto z takiego rozwiązania skorzystać. A jak to wygląda w przypadku współpracy z zagranicznymi firmami?
Przed podjęciem współpracy z zagranicznym podmiotem można przeprowadzić wywiad gospodarczy lub skorzystać z odpowiedników polskich portali typu CEiDG, czy też KRS, jeśli takie funkcjonują w danym kraju. Można również skorzystać z European e-Justice oraz European Business Registry Association.
Windykacja miękka należności transportowych
Windykacja miękka to rozwiązanie, które powinno być zastosowane jako pierwsze. Przede wszystkim jest to oszczędność czasu i pieniędzy. Ponadto nie trzeba czekać na to, jak sprawa rozstrzygnie się w sądzie lub jak będą przebiegać działania komornika. Wiele spraw związanych z problemami z płatnościami można rozwiązać już na tym etapie i bez eskalowania konfliktu. Wystarczy zastosować odpowiednie techniki negocjacyjne.
Warto najpierw dowiedzieć się, jakie są przyczyny, dla których kontrahent nie jest w stanie uregulować zobowiązania. Często zdarza się, że nie jest to celowe działanie partnera biznesowego, a jest spowodowane brakiem płynności finansowej, zagubioną fakturą, źle zaadresowanym przelewem, czy też oczekiwaniem na płatności od własnych klientów.
W przypadku polubownego rozwiązania sporu, najprostszym narzędziem windykacyjnym jest wezwanie do zapłaty. To właśnie w tym dokumencie wierzyciel upomina się i żąda w sposób formalny zapłaty kwoty wynikającej z umowy. Wezwanie musi być podpisane przez wierzyciela, a później wysłane dłużnikowi, najlepiej listownie za potwierdzeniem odbioru. Warto do pisma dołączyć kopię dokumentu, na podstawie którego wierzyciel chce odzyskać swoje pieniądze. W ten sposób można szybko zidentyfikować konkretny stosunek prawny i roszczenie.
Inna metoda postępowania w ramach windykacji polubownej jest wpisanie dłużnika do BIG. Sprawi to, że znacznie trudniej będzie mu uzyskać zewnętrzne finansowanie prowadzonej działalności gospodarczej. Oznacza to problemy z uzyskaniem kredytu, czy leasingu, a większość instytucji finansowych weryfikuje właśnie takie dane.
Odzyskiwanie należności za transport – windykacja twarda
Wszczęcie postępowania w ramach windykacji twardej to między innymi dochodzenie i odzyskiwanie należności w branży transportowej drogą sądową. Należy jednak pamiętać, że pozew składany jest do odpowiedniego sądu w zależności od rodzaju przewozu i kwoty zobowiązania dłużnika.
Postępowanie sądowe w przypadku transportu krajowego
W przypadku transportu krajowego pozew można złożyć, korzystając z ogólnej właściwości sądowej. Oznacza to, że właściwym będzie sąd, w którego okręgu znajduje się siedziba dłużnika. Jednak w wielu przypadkach korzystniejsze może okazać się skorzystanie z właściwości przemiennej dla stosunków umownych, zgodnie z artykułem 34 kodeksu postępowania cywilnego. W takiej sytuacji wierzyciel ma możliwość wyboru między sądem ogólnym a sądem właściwym dla miejsca wykonania umowy. Ważne jest to, aby w treści umowy zostało określone miejsce związane z wykonaniem umowy.
Strony mogą również umieścić w umowie klauzulę prorogacyjną, która określa właściwość miejscową sądu. Właściwość rzeczową sądu pierwszoinstancyjnego określają artykuły 16 oraz 17 pkt 4 kodeksu postępowania cywilnego, które zależą od wartości zobowiązania:
- do 75 000 zł właściwy sąd rejonowy,
- powyżej 75 000 właściwy sąd okręgowy.
Postępowanie sądowe w przypadku transportu międzynarodowego
Jeśli chodzi o transport międzynarodowy to w pierwszej kolejności należy zastosować się do Konwencji CMR. Według artykułu 31 spory mogą być rozstrzygane przez sądy umawiających się państw, które zostały uzgodnione pomiędzy stronami. Poza tym mogą być rozstrzygane przez sądy w kraju, w którym pozwany ma siedzibę firmy, jej filię, ma stałe miejsce zamieszkania lub podpisano w nim umowę o świadczenie usługi przewozu. Może to być także jurysdykcja w kraju, w którym jest miejsce przyjęcia towaru do transportu lub miejsce dostawy.
Postępowanie sądowe w obrębie Unii Europejskiej
W przypadku, gdy obie strony sporu mają siedzibę w Unii Europejskiej, przy ustalaniu właściwości sądu należy uwzględnić rozporządzenie nr 593/2008 dotyczące prawa właściwego dla zobowiązań umownych, znane jako Rzym I. Zgodnie z tym rozporządzeniem, w przypadku braku określenia prawa właściwego dla transportu towaru, sprawa toczyć się będzie zgodnie z prawem kraju, w którym przewoźnik ma miejsce pobytu. Warunkiem jest, aby w tym kraju znajdowało się miejsce przyjęcia towaru do przewozu, miejsce dostawy towaru lub miejsce pobytu zleceniodawcy. W przypadku, gdy powyższe warunki nie zostaną spełnione, zastosowanie ma prawo kraju, w którym uzgodniono miejsce dostawy.
Egzekucja zasądzonych należności od dłużnika
Otrzymanie prawomocnego wyroku nie gwarantuje automatycznego odzyskania należności, dlatego konieczne jest podjęcie działań przed organem odpowiedzialnym za egzekucję. W Polsce egzekucję należności od dłużników prowadzą komornicy działający przy sądach rejonowych. W innych państwach członkowskich proces dochodzenia należności może różnić się pod względem wysokości obowiązujących opłat, formy i struktury wniosków egzekucyjnych oraz wymogu reprezentacji przez profesjonalnego pełnomocnika, na przykład adwokata. Jeśli dłużnik nie wykona wyroku sądowego, wtedy komornik zaczyna proces windykacyjny. W takim przypadku może dojść do zajęcia konta bankowego, ruchomości lub nieruchomości, które zostaną zlicytowane, a pieniądze z licytacji przeznaczone będą na spłatę zadłużenia.
Jakie są terminy przedawnienia roszczeń?
Dochodzenie roszczeń jest regulowane również czasowo. Oznacza to, że może dojść do przedawnienia sprawy, więc istotne jest to, aby jak najszybciej rozpocząć proces windykacji. Zgodnie z Konwencją CMR termin przedawnienia to jeden rok lub trzy lata, jeśli sąd udowodni niedbalstwo lub złą wolę kontrahenta. Z kolei zgodnie z prawem przewozowym termin przedawnienia następuje po roku, a w przypadku uszkodzenia lub ubytku w przesyłce, termin skraca się do 2 miesięcy.
Źródło:
- https://rpms.pl/windykacja-naleznosci-w-transporcie-jak-dochodzic-swoich-roszczen/
- https://trans.info/pl/windykacja-naleznosci-transportowych-krok-po-kroku-305092
- https://vindicat.pl/baza-wiedzy/jak-wyglada-odzyskiwanie-naleznosci-w-branzy-transportowej/